Menu
Cukrzyca i depresja to najczęstsze problemy chorobowe na świecie. U osób z cukrzycą statystycznie częściej obserwuje się zaburzenia nastroju niż u osób zdrowych. Badania pokazują, że depresja dotyka 9% diabetyków, ale jednocześnie ponad 60% nie zostaje zdiagnozowanych pod kątem występowania depresji. Ryzyko problemów z depresją u osób z cukrzycą jest dwukrotnie wyższe niż u osób niechorujących na cukrzycę.
Organizm ludzki jest doskonałym urządzeniem, w którym każdy element ma do spełnienia określoną funkcję. Nie są to jednak układy odizolowane, mają one wpływ na siebie nawzajem, a efekty ich współpracy widać jako wypadkową działania całego organizmu. Zależność występowania jednocześnie depresji i cukrzycy jest złożona. Jednym dobrze zbadanym powiązaniem jest hiperkortyzolemia, czyli przewlekły wysoki poziomu kortyzolu. Za regulację poziomu kortyzolu odpowiada oś podwzgórze-przysadka-nadnercza.
W odpowiedzi na bodziec takie jak stres, zdenerwowanie, uraz, podwzgórze uwalnia kortykoliberynę, która stymuluje przysadkę mózgową do wydzielania hormonu adrenokortykotropowego. Ten z kolei pobudza nadnercza do produkcji kortyzolu. Jego nadmiar w organizmie sygnalizuje się w postaci:
- odkładania się tkanki tłuszczowej w okolicach twarzy, a także w okolicy nadobojczykowej, szyi oraz tułowia, przy jednoczesnym zaniku tkanki mięśniowej kończyn – stąd osłabienie i zła tolerancja wysiłku fizycznego
- pogorsza się kondycja skóry, pojawiają się rozstępy i trądzik
- obniża libido, zaburza cyklu miesiączkowego u kobiet
- pojawia się nadciśnienie tętnicze: szybkie męczenie się, częste bóle i zawroty głowy
- zaburzenia snu, bezsenność
- zmiany w zachowaniu i ogólnym samopoczuciu chorego
- uczucie ciągłego zmęczenie, stany lękowe
Nadmiar kortyzolu nasila produkcję glukozy w wątrobie. Jego wyrzut powoduje wzrost stężenia glukozy i ciśnienia tętniczego krwi.
A to prowadzi do powstania insulinooporności i stanu przedcukrzycowego.
Kortyzol określany jest inaczej „hormonem stresu” w sytuacjach stresowych jego stężenia wzrasta ze względu na wzrost zapotrzebowanie organizmu na energię. Jego duża ilość w organizmie wywołuje działanie negatywne dla zdrowia.
Wysoki kortyzol, poprzez wpływ na pobudzenie glukoneogenezy, nasilenie syntezy glikogenu w wątrobie oraz zmniejszenie zużycia glukozy w tkankach, powoduje:
- częstsze epizody hiperglikemii
- większą podatność organizmu na cukrzycę typu II
Nie zawsze od depresji zaczyna się cukrzyca. Znane są przypadki odwrotne, gdzie diabetyk w wyniku występowania cukrzycy typu 2 nabawił się depresji.
Sama diagnoza cukrzycy czy każdej innej choroby przewlekłej może być istotnym czynnikiem wywołującym depresję, szczególnie w pierwszych latach życia z chorobą. W przypadku trudnej diagnozy warto porozmawiać z psychologiem.
Mechanizm ten jest związany ze stanami zapalnymi, które obserwowane są w depresji i dotyczą między innymi jelit. Przewlekłe zapalenie jelit prowadzi do zaburzeń w składzie mikroflory jelitowej, a mikroflora wpływa na układ nerwowy i może powodować wahania nastroju oraz stany depresyjne.
Według naukowców, osoby z cukrzycą, niezależnie od jej typu, są w grupie zwiększonego ryzyka pojawienia się depresji. Z jednej strony cierpi dusza, z drugiej organizm, ponieważ pacjentom z depresją trudno o należytą samokontrolę cukrzycy. Osoba z depresją, która ma trudności z wykonywaniem podstawowych czynności życiowych, najczęściej nie ma motywacji do efektywnej samokontroli cukrzycy. Pojawia się strach przed hipoglikemiami oraz późnymi powikłaniami. Istotnym problemem mogą być zachowania nerwicowe, zbyt częste lub rzadkie pomiary glikemii. Niejednokrotnie chorzy skarżą się na obsesyjne myśli o przestrzeganiu diety lub wkłuciach. Osoby z cukrzycą mają również świadomość tego, że jest to choroba wyjątkowo groźna, wiedza o zagrożeniach również może być czynnikiem nasilającym ryzyko zachorowania na depresję.
Jak zabezpieczyć się przed współwystępowaniem depresji i cukrzycy?
Oprócz stosowania standardowej kuracji farmakologicznej warto zadbać o styl życia obejmujący zastosowanie zdrowej diety, redukcję czynników stresujących oraz znalezienie czasu na odpoczynek.
antykoncepcja